Drie jaar en 356 dagen zonder Sunshine
Waar ik gisteren mee eindigde, het kaf dat zich van het koren scheidt, dat zei ik niet voor niets. Ik zie mensen echt veranderen, de laatste weken. Sommige van rationeel denkenden tot complot theorieën spuiende orakels, die onheil en verdoemenis prediken. En ik kwam niet veel later toevallig een artikel tegen, dat me een beetje kon uitleggen, hoe dat nou toch kon. En ik vond het reuze interessant en in elk geval een beetje verklaring voor hoe dit nou kan. Want ik snapte er echt geen zak van, nog niet trouwens, vooral van mensen die de boeken lezen. Dat bedoel ik niet denigrerend ten opzichte van mensen die ze niet lezen hoor. Alleen, als je de boeken leest, dan neem je de inhoud ook voor de absolute waarheid aan, anders zou je niet verder gelezen hebben. En zelfs die mensen, die een aantal dingen meer weten en ook weten waar ze wel of niet bang voor moeten zijn, die worden net zo gek, zo niet gekker!
Het is nog steeds zo, na al die weken! En dan denk ik, ook nog steeds, waar is je vertrouwen? Je hébt niks om te vrezen, dus waarom nu opeens flippen? Komt daar dan toch uit dat je maar doet alsof, alsof je echt de boeken begrijpt om erbij te horen? Want zo niet, dan word je toch echt niet bang hoor, daar ben ik levend bewijs van. Niets kan mij raken en niets kan me angst aanjagen. Dat bestaat gewoon niet meer in mijn leven. Maar buiten dat, hoe komen al die mensen nou toch op de vreemde ideeën? En ook, al zijn er dingen van waar, wat wil je dan in je uppie beginnen? Laat het los, leef je leven en wees blij met wat je hebt en wat je nog wel kan en mag. Er zijn echt ergere dingen in het leven en geloof me, daar weet ik helaas ook alles van. Zoals de hel waar een hele goeie vriendin van mij nu doorheen gaat, dat vind ik dan pas echt erg. Maar goed, het artikel verschafte me wat inzicht.
Mensen geloven namelijk allerlei vreemde dingen. Een van de fascinerende redenen voor het accepteren van vreemde ideeën is het steeds herhalen ervan. Ook een herhaling om het vreemde idee of de onjuiste informatie te weerleggen draagt bij aan de acceptatie ervan. Ik vind dat eerlijk gezegd een beetje raar maar ja, ik doe dan ook nooit mee met de massa. Misschien is dat het? Waarom geloven mensen deze informatie en hoe kan voorkomen worden dat onjuiste ideeën door mensen geaccepteerd worden? Het is duidelijk dat leugens en onjuiste informatie overal te vinden zijn. Politici liegen soms, media checken de feiten niet altijd en sommige websites staan vol onjuistheden. Hoe komt het dat mensen alles geloven?
Alleen al op facebook kom je ik weet niet hoe vaak leugens tegen. Mensen lijken wel te denken oh, het is op tv, het staat op facebook, wat dan ook, dan moet het wel waar zijn? Het probleem is dat mensen goedgelovig zijn. Mensen checken de feiten niet en gebruiken de volgende mentale short-cuts om informatie te verwerken en interpreteren: Voelt het goed? Met andere woorden, komt de informatie overeen met wat ik al weet of geloof? Een anti Rutte type, zal daar eerder leugens over geloven. Iemand die een hekel heeft aan Wilders, neemt daar weer snel leugens over aan.
Nog zo’n vraag is, is het begrijpelijk? Makkelijk te begrijpen zaken worden eerder geloofd. Als iets ingewikkeld is wordt het eerder verworpen door het brein met ‘de onderbouwing’ dat het waarschijnlijk een leugen is. Of; is de bron geloofwaardig? Mensen met autoriteit, zoals machtshebbers, worden eerder geloofd. Datzelfde geldt voor doctoren. Onjuiste informatie die door mensen met autoriteit wordt verstrekt, wordt langdurig geloofd. Niet door mij maar wel door heel veel mensen! Wie gelooft dit nog meer? Mensen zijn kuddedieren. Als velen iets geloven, dan nemen we dat over. Daarnaast hebben mensen een ingebouwd mechanisme dat ons doet geloven dat anderen het met ons eens zijn, ook al is dat niet zo. Hier begon ik al te begrijpen dat mensen eigenlijk heel erg rare wezens zijn hoor. Hoe tegenstrijdig is dit wel niet?! Daarom ging het zo massaal mis in mijn ‘vriendenkring’ en verder!
Maar dit verklaart nog steeds niet waarom mensen allerlei vreemde dingen geloven, zelfs als bewezen is dat dit onjuist is. Het blijkt dat onjuiste informatie, ook al is dat bewezen en toegegeven door de bron, niet makkelijk te verwijderen is. Daar zijn allerlei redenen voor, maar één is gebaseerd op hoe het geheugen werkt: we vinden het veel gemakkelijker om de essentie van zaken te herinneren dan de exacte details. Mensen denken dus aan de kern van verkeerde informatie zonder daarbij de bron of context te betrekken. Als ze een compleet plaatje zouden hebben, zouden ze onjuiste informatie eerder verwerpen. Acht manieren om onjuiste informatie tegen te gaan. Het is mogelijk om verkeerde informatie uit het brein te verwijderen. Daarbij kunnen de volgende acht psychologische technieken gebruikt worden:
1. Meer dan de waarheid: Het veranderen van de gedachten van mensen lukt niet door hen te vertellen dat ze het niet bij het juiste eind hebben. Om overtuigd te worden moeten mensen een alternatieve verklaring krijgen waarin uitgelegd wordt waarom iets is gebeurd. Niet alleen moet uitgelegd worden waarom de informatie onjuist is, ook moet verklaard worden wat de motivatie voor het geven van onjuiste informatie was. Dat win je toch nooit??? 2. Kort: Deze alternatieve verklaring echter moet niet te gecompliceerd zijn. Hoe korter, hoe groter het effect. Als de verklaring te lang is, schakelt het brein uit. Ik zeg, laat maar en zoek het maar uit. Echt hoor, dat is tegen de bierkaaien vechten.
3. Herhaal de mythe niet: Probeer herhaling van de mythe te voorkomen. Mensen kunnen zich de kern ervan immers het beste herinneren. Door deze te herhalen schiet je jezelf in de voet. Wat er hiermee bedoeld werd, snap ik zelf niet eens helemaal, laat ik maar vast in mijn voet schieten dan maar. 4. Hier volgt wat onjuiste informatie: Je zult de mythe echter één keer moeten herhalen, anders weten mensen niet waar je het over hebt. Vertel hen op voorhand dat je onjuiste informatie gaat geven. Ik kijk wel uit, ik heb mijn handen er allang vanaf getrokken ondertussen. 5. Feiten, feiten, feiten: Na het presenteren van de mythe blijf je de (juiste) feiten herhalen. De kracht van herhaling is sterk. Door herhaling wordt in het hoofd weerstand opgebouwd tegen de mythe.
6. Val de bron aan: Wat is de bron van de onjuiste informatie? Wat weet deze bron? Niets! Moedig mensen aan wat sceptischer te zijn. Ja, maar ik zou dat al sowieso verwachten van weldenkende, intelligente mensen maar dat lijkt enorm teveel gevraagd te zijn. 7. Bevestig wereldbeeld: Je moet het publiek voor je winnen, ondanks dat je dat publiek zaken vertelt dat het niet wil horen. Je kunt dit doen door framing binnen het wereldbeeld van het publiek. Bij framing wordt gekozen voor woorden en beelden die die aspecten naar voren halen waarvoor de beoogde ontvangers het vatbaarst zijn. Eerlijk, ik zou ze lekker laten gaan, kuddedieren.
8. Bevestig identiteit: Een andere manier om de weerstand tegen feiten die mensen onplezierig vinden weg te nemen is het bevestigen van de identiteit. Probeer mensen – op indirecte wijze – te laten denken aan zaken die voor hen belangrijk zijn, zoals hun familie, vrienden en idealen. Onderzoek bevestigt dat dit mensen helpt bij het omgaan met tegenstrijdigheden tussen hun eigen denkbeelden en de nieuwe (juiste). Ik zeg, zoek het allemaal lekker zelf uit. Jezelf en anderen onnodig bang maken, dan heb je vast niets beters te doen. Wees je eigen persoon en laat je oren niet altijd naar anderen hangen. Heb je echt wat te melden, dan heb je het op zijn minst dus echt tot op de bodem uitgezocht en heb je het niet van horen zeggen. Anders ben je gewoon een bange schijterd, die al die gillende schapen achterna rent. Zo denk ik er in elk geval over.